Polyvagaaltheorie

Wat is de Polyvagaaltheorie?
In mijn begeleiding werk ik onder andere vanuit de polyvagaaltheorie. De polyvagaaltheorie is ontwikkeld door Dr. Stephen Porges en helpt ons begrijpen hoe ons zenuwstelsel reageert op stress, trauma en (on)veiligheid. Deze theorie legt de nadruk op de rol van de nervus vagus, een belangrijke zenuw die vanuit onze hersenen naar verschillende organen in ons lichaam loopt en invloed heeft op onze emoties en reacties.

De Nervus Vagus en ons zenuwstelsel
De nervus vagus is een cruciale zenuw in ons autonome zenuwstelsel, dat ons helpt automatisch te reageren op onze omgeving. Het autonome zenuwstelsel heeft drie hoofdroutes die onze reacties op gebeurtenissen bepalen:

1. Veilig en Sociaal (Ventraal Vagaal):

Wanneer we ons veilig en ontspannen voelen, is ons zenuwstelsel in de 'ventraal vagale' staat. Dit betekent dat de nervus vagus actief is en we ons kalm en sociaal voelen. We kunnen makkelijk verbinding maken met anderen en ons lichaam functioneert optimaal voor rust, vertering en herstel.

2. Vechten of Vluchten (Sympathisch):

Bij gevaar schakelt ons zenuwstelsel over naar de 'sympathische' staat, wat onze vecht- of vluchtreactie activeert. De nervus vagus is dan minder actief. We worden alert en energiek, onze hartslag versnelt, en we zijn klaar om te reageren op de dreiging.

3. Bevriezen (Dorsaal Vagaal):

Bij extreme stress of gevaar kunnen we in de 'dorsaal vagale' staat terechtkomen. Dit is een bevriesreactie waarbij ons lichaam zich afsluit en we ons verdoofd of losgekoppeld voelen. Dit beschermt ons door ons energie te besparen en pijn te verminderen.

De impact van trauma op het zenuwstelsel
Trauma kan ons zenuwstelsel ontregelen, waardoor we vast komen te zitten in de sympathische (vecht-of-vlucht) of dorsaal vagale (bevries) staten. Dit kan onze capaciteit verminderen om ons veilig en verbonden te voelen, zelfs in niet-bedreigende situaties. Het begrijpen van de polyvagaaltheorie helpt ons te erkennen waarom we bepaalde reacties hebben en hoe we ons zenuwstelsel kunnen kalmeren en herstellen.

Waarom is de Polyvagaaltheorie belangrijk?
De polyvagaaltheorie geeft inzicht in waarom we ons soms angstig, gestrest of afgesloten voelen en hoe deze reacties biologisch verankerd zijn. Door deze reacties te begrijpen, kunnen we beter omgaan met stress en ons welzijn verbeteren.